Fakty o marihuanie
Cannabis sativa to łacińska nazwa konopi siewnych. Środki odurzające wytwarzane z tej rośliny, takie jak marihuana lub haszysz, są określane wspólnym pojęciem kannabis.
Kannabis należy do najstarszych środków odurzających i ma bardzo długą tradycję jako roślina użytkowa i lecznicza. W Europie działanie odurzające konopi stało się znane wprawdzie już w XIX wieku, jednak ich używanie rozpoczęło się na szeroką skalę dopiero w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
Obecnie konopie są najpopularniejszym i najczęściej stosowanym narkotykiem w Polsce i Europie. Badania przeprowadzone w ostatnich latach w Polsce odnotowują wzrost konsumpcji marihuany i haszyszu zarówno wśród młodzieży jak również wśród dorosłych.
-
Następstwa medyczne. Przewlekłe używanie przetworów konopi jest związane z określonymi zagrożeniami zdrowotnymi. Udowodniono przede wszystkim występowanie dolegliwości i chorób ze strony układu oddechowego (np. bólów gardła, silnego kaszlu, duszności, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc i zaczo- powania dróg oddechowych). W szczególności u osób, które wcześniej przechodziły choroby układu krążenia, istnieje zwiększone ryzyko zawału serca przez pierwszą godzinę po użyciu przetworów konopi. Badania dowodzą wyraźnego wzrostu ryzyka wystąpienia raka języka, krtani i płuc.
Badania przekrojowe wskazują na występowanie u osób używających konopi słabego, lecz istotnego statystycznie wzrostu ryzyka wystąpienia zaburzeń orgazmu i dyspareunii czynnościowej. Szczególną uwagę należy zwrócić na zagrożenia związane z używaniem przetworów konopi w okresie ciąży. Jeżeli konopie były przyjmowane podczas ciąży, u noworodków występowały: niższa masa urodzeniowa, zmienione reakcje na bodźce wzrokowe oraz wzmożone drżenie, a więc objawy, które uznawane są za wskaźniki problemów z roz- wojem układu nerwowego. (NIDA, 2005)
Problemy społeczne. W licznych badaniach wykazano występowanie różnych problemów społecznych związanych z używaniem konopi. Są badania, które dowodzą na przykład, że wczesne i regularne używanie konopi wyraźnie zwiększa ryzyko przedwczesnego przerwania nauki szkolnej. Efekty te prawdopodobnie wiążą się z kontekstem społecznym, w którym używane są konopie. Problemy u osób przewlekle używających konopi uwidaczniają się w życiu zawodowym w postaci zwiększonej liczby absencji, spóźnień, zmian pracy i wypadków przy pracy w porównaniu z osobami nieużywającymi. Być może problemy te są związane z utratą motywacji, która jest często obserwowana u osób używających przetworów konopi.
Deficyty poznawcze. Wielokrotnie relacjonowano pogorszenie się funkcji poznawczych, takich jak np. pa- mięć i uwaga, podczas fazy ostrego działania konopi. Wykazano także, że przewlekłe przyjmowanie kannabinoidów wyraźnie wpływa negatywnie na pamięć, zdolność do koncentracji uwagi, motywację
i funkcje psychomotoryczne. U osób, które wcześnie zaczęły używać konopi, stwierdzono poważniejsze pogorszenie zdolności poznawczych aniżeli u osób, które zaczęły używać przetworów konopi jako osoby dorosłe. -
Długoletnie i intensywne używanie przetworów konopi może prowadzić do powstawania zaburzeń, m.in.: do szkodliwego używania konopi i do uzależnienia od nich.
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania związane z używaniem konopi dzieli się zgodnie z Między- narodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych na uzależnienie od kannabinoidów i szkodliwe używanie kannabinoidów. Rozpoznanie uzależnienia powinno być stawiane tylko wtedy, gdy kiedykolwiek w czasie ostatniego roku występowały trzy lub więcej z następujących objawów:
- silne pragnienie lub poczucie przymusu zażywania konopi
- osłabiona zdolność kontroli nad zachowaniem związanym z rozpoczynaniem, zakończeniem oraz poziomem spożycia
- fizyczny zespół abstynencyjny
- stwierdzenie tolerancji wobec działania konopi (tj. konieczność przyjmowania istotnie wzrastających ilości konopi, w celu osiągnięcia działania lub pożądanego efektu powodowanego przez pierwotnie mniejsze dawki)
- postępujące zaniedbywanie innych przyjemności życiowych czy zainteresowań na korzyść używania konopi
- utrzymujące się używanie konopi pomimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw. Szkodliwe następstwa mogą być natury somatycznej, społecznej lub psychicznej
Jeżeli używanie przetworów konopi prowadzi do szkody zdrowotnej (zaburzenia fizycznego lub psychicznego, np. epizodu depresyjnego), ale nie występują co najmniej trzy z wyżej wymienionych kryteriów, wtedy można rozpoznać szkodliwe używanie kannabinoidów.
Kolejną konsekwencją używania może być także ostre zatrucie. Samo w sobie nie dowodzi ono jeszcze wystąpienia „szkody zdrowotnej”, która jest wymagana dla rozpoznania „używania szkodliwego”.
Zespół abstynencyjny od konopi pojawia się w przypadku zakończenia (zaprzestania) lub zmniejszenia używania przetworów konopi w dużych dawkach. Początek i przebieg zespołu abstynencyjnego są ograniczone czasowo. Wśród objawów występują: pragnienie użycia substancji, zmniejszenie apetytu, zaburzenia snu, chwiejność emocjonalna, lęk, nadwrażliwość na ból, pocenie się (przede wszystkim w nocy), ogólna pobudliwość i drażliwość, czasami agresywność, wewnętrzny niepokój i dziwne sny.
Używanie konopi w dużych dawkach może prowadzić do zaburzeń psychotycznych przebiegających, np.
z dezorientacją, depersonalizacją (zaburzonym poczuciem własnego ja), omamami słuchowymi lub wzrokowymi, objawami paranoidalnymi, urojeniami, zaburzeniami świadomości przebiegającymi
z sennością i podwyższeniem progu reakcji na bodźce lub zaburzonymi emocjami. Mogą one występować podczas używania przetworów konopi lub bezpośrednio po nim (zwykle w czasie 48 godzin) i typowo zanikają w przypadku abstynencji w czasie miesiąca - częściowo, a w czasie sześciu miesięcy - całkowicie. Objawy nie pozostawiają z reguły uszkodzeń wtórnych. Zaburzenie psychotyczne mogą także występować z opóź- nieniem, które zaczyna się po więcej niż dwóch tygodniach od ostatniego użycia substancji.Zaburzenia psychotyczne mogą mieć także charakter zaburzeń chronicznych (np. schizofrenia). Uważa się, że u osób które mają dziedziczną skłonność do występowania zaburzeń psychicznych, używanie przetworów konopi może zadziałać jak ,,czynnik spustowy" i przyczynić się do wystąpienia psychozy.
-
Istnieje żeńska i męska postać rośliny, znacznie rzadziej występują także warianty obupłciowe. Tylko żeńska postać konopi zawiera wystarczająco dużo THC, aby wywoływać odurzenie. Najczęściej używane w Europie postaci kannabisu to wysuszone i rozdrobnione kwiaty i liście żeńskich konopi (marihuana, potocznie „maryśka”, „gandzia”, „gras”, „trawa”, „zioło" „skun”) i haszysz uzyskiwany z zawierającej THC żywicy kwiatostanów, przeważnie sprasowany w brązowawo-zielone płytki lub bryłki (potocznie „czekolada” czy też ,,plastelina”). Rzadziej używany jest olej haszyszowy. Zawartość THC w marihuanie waha się przeważnie od 1% do 10% (EMCDDA, 2009). Niektóre odmiany uprawiane w szklarniach i przy zastosowaniu profesjonalnych metod uprawy obejmujących oświetlenie, specjalne nawożenie i systemy nawadniania mogą także być silniejsze. Zawartość substancji czynnych w haszyszu wynosi od 4% do 13% (EMCDDA, 2009). Zwykle przyjmowanie odbywa się przez palenie tak zwanych „jointów” (znanych także jako „skręt”, „gibon”, „blant”). Niektórzy używający konopi stosują także fajki lub fajki wodne (potocznie „bonga”, shishe”, „blubbery”).
-
W konopiach indyjskich znaleziono dotychczas ok. 400 substancji chemicznych, z których 70 należy do grupy kannabinoidów. Odurzające działanie rośliny wywodzi się w szczególności z tej grupy, która oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, a w szczególności na receptory kannabinoidowe.
Delta-9-tetrahydrokannabinol (THC) stanowi aktywny składnik o najsilniejszym działaniu psychoaktywnym. Inne kannabinoidy roślinne, jak na przykład kannabinol lub kannabidiol, rozwijają swoje działania dodatkowo (addytywnie, synergistyczne lub antagonistycznie) do działania THC, kiedy konopie są używane.